تبخال لب چیست ؟
تبخال لب چیست ؟
تبخال لب چیست ؟ تبخال لب یا زخم سرد زائده‌ی کوچک تاول مانندی است که ممکن است روی لب، چانه، گونه یا حتی داخل سوراخ بینی ایجاد شود.
همانطور که گفتیم تبخال لب، تاول قرمز و پر از مایعی است که در اطراف دهان یا روی سایر نواحی صورت ایجاد می‌شود. بیشتر اوقات تبخال‌ها در کنار یکدیگر و به شکل وصله ظاهر می‌شوند. در بعضی مواردتاول‌ها لثه‌ها یا سقف دهان را هم درگیر می‌کنند.
معمولا تبخال، قبل از ترکیدن و پوسته شدن باعث درد، سوزش یا خارش می‌شود. گاهی اوقات تبخال لب را تب تاول هم می‌نامند.
اما شایع‌ترین علت تبخال، ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) است. در باقی موارد، تاول‌ها در اثر آلوده شدن با عفونت هرپس سیمپلکس نوع 2 (HSV-2) ایجاد می‌شوند.
بر اساس آمار بدست آمده حدود 48% افراد 14 تا 49 ساله به ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 مبتلا و مستعد تبخال لب هستند.
متاسفانه هیچ روش قطعی برای پیشگیری و درمان تبخال وجود ندارد، با اینحال افراد می‌توانند برای جلوگیری از عود مجدد تبخال و کاهش طول دوره‌ی درمان اقداماتی را انجام دهند.
علت ایجاد تبخال
تبخال لب به علت ویروسی به نام هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود. ویروس هرپس سیمپلکس دو نوع دارد:
- هرپس سیمپلکس نوع 1 به اختصار HSV-1) (که عامل ایجاد تبخال لب است.
- هرپس سیمپلکس نوع 2 (HSV-2) که باعث تبخال تناسلی می‌شود.
تبخال‌های ایجاد شده در هر دو نوع ویروس از نظر ظاهری مشابه هستند؛ گاهی اوقات HSV-1 باعث تبخال تناسلی و HSV-2 باعث تبخال لب می‌شود.
آیا تبخال واگیردار است ؟
تبخال‌های قابل مشاهده مسری هستند. ویروس هرپس سیمپلکس از طریق تماس نزدیک با فرد آلوده منتقل می‌شود. این اتفاق ممکن است در اثر بوسیدن، استفاده‌ی مشترک از لوازم آرایش یا به اشتراک گذاشتن غذا رخ دهد. رابطه‌ی جنسی دهانی نیز می‌تواند باعث سرایت تبخال لب و تبخال تناسلی شود.
عود مجدد عفونت
ویروس هرپس سیمپلکس بعد از التیام زخم‌های ناشی از تبخال به صورت خاموش در بدن ما باقی می‌ماند. و این یعنی با فعال شدن مجدد ویروس، تبخال‌های جدیدی ظاهر می‌شوند.
بعضی از افراد مبتلا معتقدند، ویروس موقع ضعف سیستم ایمنی بدن، به عنوان مثال هنگام سرماخوردگی یا در صورت داشتن استرس فعال خواهند شد.
علائم تبخال
بعضی از افراد مبتلا به تبخال هیچ‌گونه علامت خاصی ندارند، وحتی بعضی از مبتلایان فقط یک‌بار علائم را تجربه می‌کنند. با این حال هنوز هم 25% افراد مبتلا به تبخال، دچار عود مجدد علائم می‌شوند. در این صورت معمولا علائم هر بار سر جای مشخصی ظاهر می‌شوند.
علائم اولیه‌ی عفونت HSV-1 معمولا 2 تا 20 روز بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:
- ظهور ضایعات تاولی روی زبان، دهان، چانه، گونه یا داخل بینی
- احساس درد در داخل دهان یا زبان
- ورم لب‌ها
- دشواری بلع
- گلودرد
- بالا رفتن دمای بدن
- سردرد
- کم آبی بدن
ممکن است دهان و لثه‌ها هم دچار عفونت شوند. چنین عفونتی را ژنژیواستوماتیت می‌نامند. این وضعیت حدودا 1 تا 2 هفته ادامه خواهد داشت.
گاهی ممکن است چند روز قبل از شیوع تبخال دچار احساس سوزش و گز گز لب‌ها یا صورت شوید. این زمان بهترین دوره برای شروع درمان است.
بعد از ایجاد زخم، یک تاول برآمده، قرمز و پر از مایع را مشاهده می‌کنید. این تاول‌ها معمولا درد دارند و نسبت به لمس حساس هستند. گاهی ممکن است حتی بیش از یک تبخال ظاهر شود.
تبخال لب به مدت 2 هفته باقی خواهد ماند و تا وقتی پوسته پوسته نشود واگیردار است. ممکن است اولین تبخال تا 20 روز بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس نیزظاهر نشود.
تبخال در صورت عود مجدد پنج مرحله‌ی زیر را طی می‌کند:
- مرحله اول:احساس گز گز، سوزش و خارش در اطراف لب که تقریبا 24 ساعت قبل از ظهور تبخال ایجاد می‌شود.
- مرحله دوم:نمایان شدن تاول‌های پر از مایع که معمولا در اطراف لب پدید می‌آیند.
- مرحله سوم:ترکیدن تاول‌ها و خارج شدن ترشحات آلوده که منجر به پدید آمدن زخم‌های دردناک می‌شود.
- مرحله چهارم:خشک شدن و پوسته پوسته شدن زخم‌ها که منجر به خارش و ترک لب می‌شود.
- مرحله پنجم:ریزش پوسته‌ها و بهبود تاول‌های تبخال که معمولا طی 3 تا 4 روز بطور کامل برطرف می‌شوند.
بهتر است بدانیم بیشتر تبخال‌ها، طی 1 تا 2 هفته، بدون درمان برطرف می‌شود و هیچ‌گونه جای زخمی را برجای نمی‌گذارند.
در ادامه لازم است بدانیم کسی که این ویروس را در بدن خود دارد، به احتمال زیاد در مواقع زیر دچار عود مجدد تبخال لب می‌شود:
- عفونت، سرماخوردگی یا تب
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- استرس
- تضعیف سیستم ایمنی یا ابتلا به ایدز
- قاعدگی (در زنان)
- سوختگی شدید
- اگزما
- شیمی درمانی
- کار دندانپزشکی
- پیوند عضو
عوارض تبخال
کسی که برای اولین بار دچار تبخال می‌شود به احتمال زیاد علائم و عوارض شدیدتری را تجربه می‌کند، چون بدن او سدی برای دفاع در برابر ویروس تشکیل نداده است.
عوارض ناشی از تبخال به ندرت ایجاد می‌شوند، با این حال در صورت مشاهده‌ی هریک از علائم زیر (بخصوص در کودکان) فورا با پزشک تماس بگیرید:
- تب بالا یا مداوم
- تنگی نفس یا دشواری در بلع
- قرمز یا تحریک چشم (همراه یا بدون ترشح)
کسانی که به اگزما یا بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی مانند ایدز یا سرطان مبتلا هستند در معرض ابتلا به عوارض ناشی از تبخال قرار دارند.
روش های درمان تبخال
همانطور که میدانیم ضایعات تبخال در بیشتر موارد بعد از یک تا دو هفته بدون هیچ درمانی خوب می‌شوند. اما داروهای بسیار زیادی وجود دارند که می‌توانند طول دوره‌ی بیماری را کوتاه کنند و درد و ناراحتی ناشی از آن را کاهش دهند. اما این داروها قادر به حذف ویروس نیستند.
در بیشتر موارد، بهترین زمان درمان موقعی است که اولین علائم تبخال ظاهر می‌شوند.
-
پمادها و کرم‌های موضعی
اگر تبخال باعث رنجش شما شده است، می‌توانید با استفاده از پمادهای ضدویروسی درد ناشی از آن را کنترل کنید و سرعت بهبود زخم را افزایش دهید. اگر پمادها به محض ظاهر شدن تبخال استفاده شوند، بسیار موثر هستند. داروهای موضعی می‌بایست چهار تا پنج مرتبه در روز و به مدت چهار تا پنج روز استفاده شوند.
-
داروهای ضد‌ویروس خوراکی
تبخال با استفاده از داروهای خوراکی هم قابل درمان است. این داروها طول دوره‌ی بیماری را کوتاه می‌کنند و ممکن است بتوانند مانع عود مجدد آن شوند.
-
مُسکن‌های ضد‌درد
مسکن‌های موضعی می‌توانند درد و ناراحتی ناشی از تبخال را کاهش دهند. لازم به ذکر است این داروها تاثیری روی سرعت درمان ندارند.
شما می توانید علائم تبخال را با استفاده از کمپرس سرد (از طریق قرار دادن یخ یا دستمال خیس شده در آب سرد) تسکین دهید.
جلوگیری از انتقال ویروس تبخال
برای جلوگیری از انتقال عفونت به دیگران مرتبا دست‌ها را بشویید و از تماس پوستی با دیگران اجتناب کنید. هنگام شیوع تبخال، هر نوع وسیله‌ای که با لب شما تماس دارد، از جمله بالم لب و قاشق و چنگال خود را از دیگران جدا کنید.
اگر موقعی که استرس می‌گیرید، تبخال می‌زنید، روش‌های کنترل و مقابله با استرس را یاد بگیرید.از بوسیدن کسانی که تبخال دارند خودداری کنید.
پیج اینستاگرام آکادمی مهرتاش سینایی را دنبال کنید.
دیدگاهتان را بنویسید